<para>Dit zijn algemene instructies voor de installatie van de "K Desktop Environment". Lees vooral ook de <filename>README</filename>- en <filename>INSTALL</filename>-bestanden die bij het pakket horen. Lees deze grondig door zodat u weet wat u moet doen als er iets mis gaat. Als u meer hulp nodig hebt, overweeg dan u in te schrijven bij de &kde;-mailinglijsten (zie onze website-instructies voor het inschrijven bij de &kde;-<ulink url="http://www.kde.org/mailinglists.html">mailinglijsten</ulink>) of nieuwsgroepen.</para>
<para>Dus u hebt de geruchten gehoord. Of u hebt de schermafdrukken gezien. En nu wilt u zo snel mogelijk &kde; gaan gebruiken. Maar u weet helemaal niets van <quote>alternatieve besturingssystemen</quote>. Maak u geen zorgen! U hoeft alleen maar wat (misschien wel wat meer dan wat) te lezen, dat is alles!</para>
<para>&kde; draait (nog) op geen enkele versie van &Windows; van &Microsoft;, of OS/2. Om &kde; te kunnen gebruiken, hebt u een &UNIX;-systeem nodig. Kijk naar <xref linkend="platform"/> voor meer bijzonderheden.</para>
<para>Kies een platform en installeer dit op uw systeem. Deze <acronym>VVV</acronym> (Veel Voorkomende Vragen = FAQ) kan u hiermee niet helpen, omdat &kde; <ulink url="http://www.kde.org"> op vele &UNIX;</ulink> platforms werkt. </para>
<para>Tot slot kunt u beginnen met de &kde;-installatie. Start met het lezen van de volgende sectie. Om &kde; te verkrijgen, kijk even op <xref linkend="where-to-get-kde"/>. Tot slot, als u problemen hebt bij het installeren van &kde;, aarzelt u dan niet gebruik te maken van de &kde;-<link linkend="mailing-lists">mailinglijsten</link> en <link linkend="newsgroups">nieuwsgroepen</link>. En onthoud dit: geen enkele vraag is dom, maar kijkt u alstublieft eerst even in de <acronym>VVV</acronym> of uw vraag al eens eerder is gesteld, en beantwoord.</para>
<para>Om &kde; te draaien wordt een Pentium II-processor, 64 MB geheugen en 500 MB hardeschijfruimte aanbevolen voor een basisinstallatie. Hoewel &kde; op langzamere configuraties kan draaien, zullen de prestaties beduidend slechter zijn. In het algemeen is uw computer snel genoeg als er al een &X-Server; met andere bureaubladomgevingen of windowmanagers draaien.</para>
<para>U kunt op de &kde-ftp; verschillende soorten van binaire- en bronpakketten vinden voor de verschillende distributies en besturingssystemen. De binaire pakketten zijn niet door het &kde;-team gemaakt, maar door de makers van de distributies zelf, of door enkele bevlogen personen. Kijk op <ulink url="http://dot.kde.org/986933826/">Uitleg over hoe &kde;-pakketten worden samengesteld</ulink> voor nadere informatie. De enige <quote>officiële</quote> uitgaven zijn de "source tar bz2"-pakketten. Kijk in de <filename>README-</filename> en <filename>INSTALL-</filename>bestanden die in de verschillende mappen met binaire bestanden aanwezig zijn. Voor een lijst van de beschikbare pakketten in een uitgave moet u op de daarvoor bestemde informatiepagina kijken. Voor de laatste uitgave is dit de <ulink url="http://www.kde.org/info/3.4.1.php">&kde;-3.4.1-Informatiepagina</ulink>.</para>
<para>Voor &kde; 3.4.1, hebt u de &Qt;-bibliotheek versie 3.3 of hoger nodig. Zorg ervoor dat u de correcte &Qt; downloadt. U hebt tevens de header-bestanden nodig als u &kde; zelf wilt compileren. Deze zijn allemaal gratis verkrijgbaar van <ulink url="http://www.trolltech.com/products/download">http://www.trolltech.com/download</ulink>. Ook zijn er optionele bibliotheken die &kde; misschien zullen kunnen verbeteren, als ze geïnstalleerd zijn op uw systeem. Een voorbeeld is OpenSSL waarmee u met &konqueror; pagina's veilig kunt bekijken, en die nodig is in een versie >=0.9.6. Deze bibliotheken zouden in uw distributie aanwezig moeten zijn, zo niet, vraag dan om een nieuwe versie.</para>
<para>De basisdistributie bestaat thans uit 20 pakketten. Sommige daarvan zijn vereist, en andere zijn optioneel. Elk pakket is beschikbaar in elk van de hier boven genoemde pakketvormen.</para>
<para>Dit pakket bevat de basisprogramma's die de kern vormen van de "K Desktop Environment" zoals de windowmanager, het programma dat zorgt voor het tekstscherm, het configuratiecentrum, de bestandsbeheerder en het paneel.
<para>Verschillende programma's voor plaatjes, zoals de &PostScript;- en &DVI;-"previewers"en een tekenprogramma. Een previewer is een programma(onderdeel) waarmee u resultaten van te voren kunt bekijken.</para>
<para>Netwerktoepassingen. Op dit ogenblik het chatprogramma &kopete;, de downloadbeheerder &kget; en enkele andere programma's die met netwerken te maken hebben.</para>
<para>Toepassingen voor webontwikkeling. Bevat toepassingen zoals &quanta;, een geïntegreerde webontwikkelingsomgeving, en andere toepassingen voor webontwikkeling.</para>
<para>&arts; en daarna tdelibs moeten eerst worden geïnstalleerd, en als laatste tdeaddons. De andere pakketten kunnen verder in elke gewenste volgorde worden geïnstalleerd.</para>
<para>De meeste hulpprogramma's voor pakketbeheer zullen u vragen om alle pakketten in een enkele map op te slaan, waarna zij die allemaal in één keer zullen installeren, daarbij rekening houdend met de afhankelijkheden (dependencies).</para>
<step performance="required"><para>log is als systeembeheerder (superuser, root)</para></step>
<step performance="required"><para>geef de opdracht <command>dpkg <option>-i <replaceable>pakketnaam.deb</replaceable></option></command> voor ieder pakket dat u wilt installeren.</para></step>
<title>Om de de binaire <acronym>RPM</acronym>-pakketten te installeren</title>
<step performance="required"><para>log is als systeembeheerder (superuser, root)</para></step>
<step performance="required"><para>geeft u de opdracht <command>rpm <option>-ivh <replaceable>pakketnaam.rpm</replaceable></option></command></para></step>
<para>Omdat er altijd veranderingen en verbeteringen zijn in de manier waarop &kde; moet worden gecompileerd, verwijzen we u naar de site <ulink url="http://developer.kde.org/build/index.html">Downloaden en Installeren van Bronpakketten</ulink> voor de meest recente instructies voor het installeren van de bronpakketten. </para>
<para>De algemene aanpak zou echter in de meeste gevallen wel moeten werken. </para>
<para>Het <filename>.tar.bz2</filename>-bronpakket wordt standaard in de <filename class="directory">/usr/local/kde</filename> geïnstalleerd. Dit kunt u veranderen door gebruik te maken van de <option>--prefix</option>-optie van het <filename>configure</filename>-script.</para>
<step performance="required"><para>pak de pakketten uit met de opdracht <command>tar <option>-jxvf <replaceable>pakketnaam.tar.bz2</replaceable></option></command></para></step>
<step performance="required"><para>ga nu naar de map van het pakket: <command>cd <replaceable>pakketnaam</replaceable></command></para></step>
<step performance="required"><para>configureer het pakket: <command>./configure</command> <note><para>Er zijn pakketten (met name tdebase) met speciale configuratie-opties die voor uw systeem van toepassing kunnen zijn. Typ <command>./configure <option>--help</option></command> om de beschikbare opties te bekijken.</para></note></para></step>
<step performance="required"><para>"build" het pakket: <command>make</command>. De opdracht "make" automatiseert het gehele ingewikkelde proces van het compileren van de vele, vaak honderden, modules in een pakket, met de afhankelijkheden.</para></step>
<step performance="required"><para>installeer het pakket: <command>su <option>-c "make install"</option></command> (als u nog geen "root" (systeembeheerder) bent). Bent u al root, typ dan gewoon: <command>make <option>install</option></command>.</para></step>
<para>Ten eerste moet u controleren dat u &kde;'s binaire installatiemap (bijvoorbeeld <filename class="directory">/usr/local/kde/bin</filename>) aan uw <envar>PATH</envar> hebt toegevoegd, en &kde;'s bibliotheek-installatiemap aan uw <envar>LD_LIBRARY_PATH</envar> (alleen op systemen die geen rpath kennen; met &Linux; &ELF;, moet het niet nodig zijn). Deze omgevingsvariabele kan op sommige systemen een andere naam hebben, het wordt bijvoorbeeld <envar>SHLIB_PATH</envar> genoemd op &IRIX;-systemen. Daarna stelt u de omgevingsvariabele <envar>TDEDIR</envar> in op het begin van de &kde; boomstructuur, bijv. <filename class="directory">/usr/local/kde</filename>. <caution> <para>Denkt u eraan dat het niet verstandig is om zonder na te denken <envar>LD_LIBRARY_PATH</envar> in te stellen. In de grote meerderheid van de gevallen is dat niet nodig en doet het meer kwaad dan goed. Er is een webpagina van <ulink url="mailto:barr@cis.ohio-state.edu">Dave Barr</ulink> waar de nare bijzonderheden van <envar>LD_LIBRARY_PATH</envar> worden uitgelegd, en deze kan worden gevonden op <ulink url="http://www.cis.ohio-state.edu/~barr/ldpath.html">http://www.cis.ohio-state.edu/~barr/ldpath.html</ulink>.</para>
<para>Ook al kunt u de meeste &kde;-toepassingen gebruiken door hun naam eenvoudig in een tekstscherm in te typen, u kunt alleen volledig gebruik maken van de uitgebreide eigenschappen van &kde; met behulp van de &kde;-windowmanager en de erbij behorende hulpprogramma's.</para>
<para>Om het u eenvoudig te maken hebben we een eenvoudig script gemaakt met de naam <filename>starttde</filename>, dat wordt geïnstalleerd in <filename class="directory">$<envar>TDEDIR</envar>/bin</filename> en dat zich dus in uw "path" bevindt.</para>
<para>Pas het bestand <filename>.xinitrc</filename> aan in uw persoonlijke map (maak eerst een backup!), verwijder alles dat een windowmanager lijkt te willen starten, en voeg de opdracht <command>starttde</command> toe. Herstart de &X-Server;. Als u &tdm;/<application>xdm</application> gebruikt, moet u in plaats van het bestand <filename>.xinitrc</filename> het bestand <filename>.xsession</filename> aanpassen. Indien geen van beide bestanden in uw persoonlijke map aanwezig zijn, dan maakt u gewoon een nieuw met alleen een regel waarin de opdracht <command>starttde</command>staat. <note> <para>Op sommige systemen (met name &RedHat; &Linux;) wordt in plaats van <filename>.xinitrc</filename> het bestand <filename>.Xclients</filename> gebruikt.</para>
</note></para>
<para>Hiermee zou u in het bezit van een splinternieuw &kde;-bureaublad moeten zijn. U kunt nu beginnen met het ontdekken van de wonderwereld van &kde;. Als u hierover eerst wat wilt lezen, dan is er de sterk aanbevolen <ulink url="http://www.kde.org/documentation/quickstart/index.html">Snelgids</ulink>. Verder heeft elk programma direct beschikbare hulp via het <guimenu>help</guimenu>-menu.</para>
<para>In principe is dit niet nodig. Zowel <acronym>RPM-</acronym> als Debian- pakketten zouden met alle afhankelijkheden rekening moeten houden.</para>
<para>Als u de broncode zelf compileert, dan moet u voorzichtiger zijn. Instructies voor het werken met twee verschillende versies van &kde; op hetzelfde systeem vindt u op <ulink url="http://developer.kde.org/build/kde2-and-kde3.html">http://developer.kde.org/build/kde2-and-kde3.html</ulink>. Maar let u er wel op dat het werken met twee verschillende versies van &kde; die vanuit de bronbestanden zijn gecompileerd tot problemen kan leiden als u niet goed oppast. </para>
<para>De gemakkelijkste manier om &kde; te starten is gebruik te maken van het <filename>starttde</filename>-script. Voeg gewoon de regel <command>starttde</command> toe aan het einde van uw <filename>.xsession</filename>-bestand (of uw <filename>.xinitrc-</filename> of <filename>.Xclients</filename>-bestand als u geen &tdm; of <application>xdm</application> gebruikt). Verwijder wel de regels die een andere windowmanager starten. Is er geen <filename>.xsession</filename>, <filename>.xinitrc</filename>, of <filename>.Xclients</filename> in uw persoonlijke map, maak dan gewoon een nieuw met slechts één regel: <command>starttde</command>.</para>
<para>Ja, u kunt &kde; installeren in elke map die u wilt. Wat u moet doen hangt af van welk type pakketten u wilt installeren:</para>
<procedure><title>Bronpakketten</title>
<step performance="required"><para>Configureer en installeer het pakket met de opdracht <command>configure <option>--prefix=<replaceable>/users/mijnmap</replaceable></option>; make; make install</command> om die in <filename class="directory">/users/mijnmap/</filename> te installeren. Vervang <replaceable>/home/mijnmap</replaceable> door uw persoonlijke map. Deze wordt over het algemeen gedefinieerd door <envar>$HOME</envar>.</para></step>
<step performance="required"><para>Voeg het volgende toe aan uw init-bestanden. Let er wel op dat als het niet nodig is de <envar>LD_LIBRARY_PATH</envar> in te stellen, het beter is om die weg te laten.</para>
<step performance="required"><para><command>rpm</command> maakt het mogelijk de optie <option>--prefix</option> te gebruiken om de map te kiezen waarin u wilt installeren. Bijvoorbeeld, met <command>rpm <option>-i --prefix=<replaceable>/users/mijnmap/pakketnaam.rpm</replaceable></option></command> installeert u het pakket in de map <filename class="directory">/users/mijnmap</filename>.</para></step>
<para>Hoewel &kde; wel werkt in de map van een gebruiker, zijn er problemen met programma's die "suid root" vereisen, zoals de programma's in het pakket tdeadmin. Maar omdat die toch niet bestemd zijn voor gewone gebruikers, is dit niets om u zorgen over te maken.</para>
<para>Maar: op systemen waarop "shadow passwords" worden gebruikt, moet de schermbeveiliging "suid root" zijn, zodat het scherm door middel van een wachtwoord kan worden beveiligd als de schermbeveiliging aan is. Deze optie zal dan dus niet werken.</para>
<para><command>starttde</command> wordt afgebroken met de melding <errorname>can not connect to X server</errorname> (Kan geen verbinding maken met de X-server). Wat is er mis?</para>
<para>Waarschijnlijk probeerde u de X server te starten met <command>starttde</command>. De X-server wordt gestart met <command>startx</command>. <command>starttde</command> is het script dat moet worden gestart in <filename>.xinitrc</filename>, <filename>.xsession</filename>, of <filename>.Xclients</filename> om de windowmanager te starten, en de nodige server-"daemons" (hulpprogramma's) voor &kde;. Zie ook <xref linkend="starttde"/>.</para>
<para><acronym>IBM</acronym> ondersteunt nu officieel &kde; op &AIX;. Details hiervan kunt u lezen op <ulink url="http://www.ibm.com/servers/aix/products/aixos/linux/index.html">http://www.ibm.com/servers/aix/products/aixos/linux/index.html</ulink>. Er is ook nog wat oudere informatie op <ulink url="http://space.twc.de/~stefan/kde/aix.html">http://space.twc.de/~stefan/kde/aix.html</ulink>.</para>
<para>Als u &X-Window; op uw laptop werkend kunt krijgen, dan moet het geen enkel probleem zijn om er ook &kde; op te laten werken. Bovendien zijn de volgende koppelingen misschien van nut:</para>
<para>Met de aanname dat de standaardmap <filename class="directory">/opt/kde</filename> is en dat u die naar <filename class="directory">/usr/local/kde</filename> wilt verplaatsen, moet u dit doen:</para>
<para>Hierdoor worden al uw &kde;-bestanden verplaatst naar <filename class="directory">/usr/local/kde</filename> maar is alles nog steeds toegankelijk vanuit <filename class="directory">/opt/kde</filename>.</para>
<para>Welke bestanden kan ik zonder bezwaar wissen uit mijn &kde;-installatiemap? Kunnen alle <filename>*.h-</filename>, <filename>*.c-</filename> en <filename>*.o-</filename>bestanden veilig worden verwijderd?</para>
<para>Er is geen enkele reden om de <filename>.c-</filename> en <filename>.o-</filename>bestanden te behouden, maar u zou de <filename>.h-</filename>bestanden misschien nog wel nodig kunnen hebben, als u ooit uw eigen &kde;-programma's wilt compileren. Als u "patches" (kleine verbeteringen) wilt toevoegen aan uw bronprogramma's als die beschikbaar komen (liever dan de de hele boel weer opnieuw te downloaden), dan moet u ze laten staan.</para>
<para>Nee. In de meeste gevallen zullen uw instellingen in &kde; behouden blijven. Het kan zijn dat u uw wachtwoorden in sommige toepassingen opnieuw moet invoeren (zoals in &kmail; en &knode;), maar de meeste andere instellingen zijn veilig.</para>
<para>Er zijn wisselende berichten over de resultaten met sommige voorgaande versies van &kde;. Voor de zekerheid kunt u misschien een kopie van uw gehele &kde;-configuratie opslaan. </para>
<para>De instellingen worden bewaard in de <filename class="directory">$<envar>HOME</envar>/.trinity</filename> of <filename class="directory">$<envar>HOME</envar>/.kde2</filename>-submap van uw persoonlijke map. Kopieer uw oude <filename class="directory">.kde</filename>/<filename class="directory">.kde2</filename>-map naar een andere locatie, installeer &kde; 3.2, en kopieer dan de nodige e-mail- en nieuwsinstellingen terug. Maar, de meeste mensen kunnen zonder meer een nieuwere versie installeren, zonder de oude <filename class="directory">.kde</filename>-map kwijt te raken.</para>
<para>U kunt een andere map dan <filename class="directory">$<envar>HOME</envar>/.trinity</filename> gebruiken door de $<envar>TDEHOME</envar>-variabele te veranderen.</para>
<para>Ik heb een nieuwere versie van &kde; geïnstalleerd, en alles leek goed te gaan, maar bij het opstarten krijg ik een leeg scherm, en gebeurt er niets. In de console (tekstscherm) zijn er foutmeldingen met betrekking tot DCOP-server. Wat is er aan de hand?</para>
(De hostnaam is de naam van de computer, als dat zo is ingesteld. Anders staat er vaak zoiets als "localhost", wat te vertalen is als "mijn computer":))</filename></para></listitem>
<listitem><para><filename>~/.trinity/tmp-<replaceable>hostnaam</replaceable></filename> dat gewoonlijk een symlink is naar:</para></listitem>
<para>Als de symlinks niet meer werken, gewoonlijk door een opdracht in <command>cron</command> of doordat het shutdown-script (script gebruikt bij het afsluiten van de computer) de <filename class="directory">/tmp</filename>-map leeg maakt, gebeuren er vreemde dingen. Deze bestanden, en de symlinks, worden alle automatisch weer aangemaakt als &kde; wordt gestart, dus kunt u ze veilig verwijderen <emphasis>als &kde; niet draait</emphasis>.</para>
<para>Als u alleen maar een grijs scherm krijgt bij het starten van &kde;, of als u een foutmelding krijgt met de tekst <errorname>Check your installation</errorname> (controleer uw installatie), sluit dan X af en verwijder alle bestanden die hierboven worden genoemd. Probeer daarna X weer te starten.</para>
<para>Normaal gesproken (dus als u niet bezig bent met het opwaarderen van &kde; naar een nieuwere versie) is het veilig om deze bestanden ongemoeid te laten, en u kunt op die manier &kde; misschien wel een paar seconden sneller laten starten.</para>
<para>U hebt de &GNU;-toepassing <application>msgfmt</application> nodig die deel uitmaakt van het &GNU;-i18n-pakket <application>gettext</application>. Die kunt u downloaden van iedere<acronym>GNU</acronym>-"mirror" (een mirror (spiegel) is een server die dezelfde bestanden aanbiedt, om de oorspronkelijke server te ontlasten).</para>
<para>U kunt uw programma's deïnstalleren met de opdracht <command>make uninstall</command> in dezelfde map waarin u de opdracht <command>make install</command> hebt gegeven. Als u die map al hebt gewist, dan is er nog maar één manier (en het is geen goede): ga naar <filename class="directory">$<envar>TDEDIR</envar>/bin</filename> en wis één voor een bestanden.</para>
<para>Als u denkt dat u zich in deze situatie bevindt, dan kunt u misschien wat hebben aan een programma als &GNU; <application>stow</application>, te vinden op <ulink url="http://www.gnu.org/software/stow/stow.html">http://www.gnu.org/software/stow/stow.html</ulink>.</para>
<para>Dit heeft te maken met het &LZW;-patent van Unisys. &GIF; ondersteuning is standaard uitgeschakeld vanaf &Qt; 1.44. Wanneer u &GIF;'s wilt gebruiken en de benodigde licentie hebt, compileer &Qt; dan opnieuw met &GIF;-ondersteuning: <command>./configure <option>-gif</option></command>.</para>
